Usûl-i Meskûkât-ı Osmâniyye ve Ecnebiyye Kitabı. Suleyman Sudi, Hazırlayan; Bülent Arı, İstanbul: Darphane ve Damga Matbaası, 2021. 282 s. 20x24 cm. ISBN: 9786057613820 Text in Turkish
Bülent Arı tarafından hazırlanan ve Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından basılan Süleyman Sûdî Bey’in Usûl-i Meskûkât-ı Osmaniye ve Ecnebiyye (1311/1895) adlı eseri, Müze-i Hümâyun neşriyatı serisinin meskûkât tarihiyle birlikte metodolojisini de anlatan ilk ansiklopedik eserdir.
Bu baskıda kitabın orijinalindeki lisana ve terminolojiye dokunulmamıştır. Ancak yer yer kitapta bahsedilen paraların çeşitlerine dair fotoğraflı örnekler ile meskûkâta dair yeni ilmî bilgiler ve tablolar, okuma kutuları içinde verilerek orijinal esere adetâ canlılık kazandırılmıştır. Orijinal metinle karıştırılmaması için okuma kutuları farklı renkle tasarlanmıştır.
Meskûkât tarihi ile ilgili olarak hem batıda hem de ülkemizde yapılan ilk araştırmalar ile bu konudaki temel neşriyat hakkında "Giriş” yazısı kaleme alınmış ve genel bilgi verilmiştir. Bu konuda ülkemizdeki ilk koleksiyonerler ve emeği geçenlerin gayretleri tasnifli bir şekilde sıralanmıştır. Nümismatik araştırmacıları için faydalı olacağını ümit ediyoruz.
Asıl Osmanlıca eserde bulunmamakla birlikte, ana ve alt başlıklar konulara göre ayrılarak "İçindekiler” kısmı hazırlanmıştır. Kitabın sonunda ise "Giriş” yazısının bir özeti ile "İçindekiler”in İngilizcesi yer almaktadır.
Kitabın sonunda Bilhan Akçaşar tarafından hazırlanan ve bütün Osmanlı Darphanelerini gösteren haritalar mevcuttur. Bu darphanelerde hangi padişah devrinde hangi tür paraların darbedildiğine dair izahlı ve faal oldukları tarihlere dair bir liste yer almaktadır.
Darphâne müdürü olarak vazife yapan Süleyman Sûdî Bey, bu vazifesi sebebiyle Darphâne’nin son devir faaliyetleri hakkında geniş malûmât sahibidir. II. Mahmûd’dan itibâren darbedilmiş sikkelere bizzat müdüriyetinde bulunduğu Darphâne kayıtlarından hakkıyla vâkıf olması, bu sebeple sikke darbının ne şekilde yapıldığına dâir bilgisi, esas mesleği olan mâliye sebebiyle, mâli mevzuâta da hâkimdi.
Süleyman Sûdî Bey fikirleriyle Osmanlı maliye sistemine önemli hizmetlerde bulunmuş, iktisat düşüncesi konusundaki eserleriyle bu sahadaki terminolojinin oluşmasına önemli katkılarda bulunmuş; ortaya koyduğu yeni terimlerle terminolojideki karışıklığın giderilmesinde de mühim rol oynamıştır.
"Usûl-i Meskûkât-ı Osmâniyye ve Ecnebiyye” isimli eserinde, kendi devrine kadar olan Osmanlı sikke darp faaliyeti, darbedilen sikkelerin ayar ve cinsleri, râyicleri, her sikkenin madeni (altın, gümüş ve bakır) esâsında incelenmiştir. Kendi devrindeki diğer yabancı devlet paraları ile Osmanlı paraları mukayese edilmiştir. Eserde meskûkât ile ilgili mevzuât da mevcuttur.
